Hoeve Johanna

Pleidooi voor behoud van Hoeve Johanna in Schipluiden

Hoeve Johanna, Schipluiden

1.  In 2003 ontstond er veel commotie in het dorp, omdat er plannen waren om Hoeve Johanna te slopen ten behoeve van de bouw van een nieuw gemeentehuis. Een rapport van Frits van Ooststroom, een landelijk erkende boerderijdeskundige, onderbouwde destijds dat het hier om een waardevol historisch pand en ensemble gaat. De gemeente zag af van de bouw van een nieuw gemeentehuis op deze locatie.

 2. Binnen de bebouwde kom van Schipluiden zijn sinds de jaren zestig van de vorige eeuw zeven van de negen zichtbare boerderijen gesloopt ten behoeve van nieuwbouw. Er resten nu nog twee herkenbare boerderijen, namelijk de boerderij van Moerman aan de Singel en Hoeve Johanna aan de Keenenburgweg.

 3. Men hoeft geen boerderijdeskundige te zijn om te zien dat Hoeve Johanna een bijzonder boerderijcomplex is. Als men de criteria toepast die recentelijk voor de aanwijzing van nieuwe monumenten in Den Hoorn zijn gebruikt, leidt dit tot de volgende omschrijving van waarden:

Ligging: Zeer in het oog vallend, bij de entree van het dorp vanaf de Zouteveenseweg. De erfscheiding/haag aan de voorzijde herinnert bovendien aan de oorspronkelijke ligging van de Zouteveenseweg en vormt met het plantsoen een aangename openbare ruimte.

Ensemble: Het betreft niet alleen een boerderij, maar ook een opvallende houten schuur, een moestuin en boomgaard, gelegen aan een beplante laan in een groene zone.

Cultuurhistorie: Schipluiden was altijd een herkenbaar agrarisch dorp, dat zijn bestaan te danken heeft aan het agrarisch achterland. In het dorp typeerden heel lang een flink aantal boerderijen dit historisch element. De Johanna Hoeve is een van de laatste!

Architectuur: Het betreft een pand dat door een erkende architect/aannemer uit Schipluiden in 1924 is ontworpen, namelijk Broos Bontenbal, bouwer van onder meer Klein Keenenburg, bakkerij Hoek en de boerderij van Moerman aan de Singel. Als bescherming voor draaiwinden koos hij voor Hoeve Johanna de zigzagvorm, waardoor er luwe plekken rond de boerderij ontstonden. De conditie van de woning is goed, de stal is verzakt. Dit was ook het geval bij de Arendshoeve in Maasland en de Hofwoning in ’t Woudt. In beide gevallen is de stal behouden door het aanbrengen van een nieuwe fundering.

Hoeve Johanna is een volwaardig jong monument!

 4. Midden-Delfland is met trots de eerste Cittaslow-gemeente in Nederland. Dit keurmerk is een paraplu voor de verdere ontplooiing van de gemeente. Begrippen als kwaliteit, duurzaamheid, rust, streekproducten en cultuurhistorie staan hoog in het vaandel voor toekomstig beleid. De cultuurhistorie wordt letterlijk een belangrijke drager van de identiteit van het gebied genoemd. Cittaslow Midden-Delfland richt zich op het in stand houden van de cultuurhistorische waarden en diversiteiten van de gemeente en haar omgeving.

 5. Ook in de met de bewoners van de gemeente ontwikkelde Gebiedsvisie Midden-Delfland worden de waarden natuur, landschap en cultuurhistorie als belangrijk onderschreven. Midden-Delfland moet ook in de toekomst als agrarisch gebied herkenbaar blijven.

 6. In de daarna ontwikkelde leidraad voor de ontwikkeling van de dorpen is de visie: ‘Behoud door ontwikkeling’ geformuleerd. Letterlijk staat in het eindrapport dat het de ambitie van de gemeente is om de waardevolle en karakteristieke waarden van de dorpen Den Hoorn, Maasland, Schipluiden en van de buurtschappen De Zweth en ’t Woudt als uitgangspunt te nemen voor verdere ontwikkelingen. Heel concreet wordt er gepleit voor nieuwe bedrijvigheid in panden die vrijkomen. 

 Conclusie

Op grond van de vermelde punten ligt er een uitdaging om de woning en het erf van Hoeve Johanna in te passen in nieuwe planologische ontwikkelingen. Een voorbeeld van een dergelijke aanpak is in Den Hoorn te zien, waar de stad Delft heeft erkend dat de voormalige oliemolen Mercurius een bijzonder pand uit het verleden is. Oude gebouwen bepalen in belangrijke mate de identiteit van een dorp of stad. Het complex Mercurius heeft de monumentenstatus en een nieuwe functie gekregen. In Schipluiden hebben enkele particulieren hetzelfde gedaan met een aantal bijzondere panden.

Als Hoeve Johanna gesloopt wordt, is Schipluiden wat de cultuurhistorie betreft weer een stukje armer. De Historische Vereniging Oud-Schipluiden hoopt dat de gemeente de door haar zelf geformuleerde uitgangspunten voor toekomstige ontwikkelingen opvolgt ten aanzien van Hoeve Johanna.

Hiermee past het beleid van de gemeente in de Provinciale Visie 2010-2020 en de Rijks Structuurvisie Cultuurhistorie, die beide pleiten voor verankering van de cultuurhistorie in de Ruimtelijke Ordering.

 De Historische Vereniging Oud-Schipluiden vertrouwt op een vergelijkbare ontwikkeling in Midden-Delfland.

 Jacques Moerman, historicus, 20 september 2010.

Rozemarijn dertig jaar of ouder?

Zaterdag 18 september 2010 vond in de Dorpshoeve de musical Rosemary plaats, bedacht en kostelijk uitgevoerd door bewoners uit de wijk Rozemarijn. Deze woonbuurt bestaat in 2010 dertig jaar. Dit geldt alleen voor de nieuwbouw, want in werkelijkheid werd er reeds in de tweede eeuw gewoond op de westelijke oever van een kreek (de Gaag), die toen een onderdeel vormde van het Gantelstelsel. Hier leefden enkele Cananefatenfamilies van akkerbouw, veeteelt en visvangst. Tussen de Brugstraat en de Kaag is in oktober 1978 een erf met woning teruggevonden van deze eerste Rozemarijners.

Uit navraag bleek afgelopen zaterdag dat veel bewoners niet weten dat de naam Rozemarijn afkomstig is van een rederijkersgezelschap, dat van het laatste kwart van de zestiende tot het begin van de achttiende eeuw in het dorp heeft bestaan. Jonge Schipluidenaren – veelal van boerenafkomst – kwamen in de wintermaanden in de herberg De Vergulde Valck bijeen om te dichten en om plezier bij de tap te hebben. De plaatselijke schoolmeester –  naast de dominee de meest geletterde persoon van het dorp – begeleidde gewoonlijk deze ‘culturele’ avonden. De naam van de rederijkerskamer van Schipluiden was ‘’t Rosmareyn’. Het kruid Rozemarijn is een oud middel voor de versterking van het geheugen; het geldt als een symbool voor vriendschap en trouw. Dit laatste was een belangrijk uitgangspunt voor de rederijkers van Schipluiden. Zij voerden de zinspreuk ‘’s Woords kracht’.

Lees er meer over bij: Herkomst Oude Namen => Rozemarijn

Nieuwsbrief voor leden en vrienden, september 2010

2010 is een bijzonder jaar voor onze vereniging. Achter de schermen wordt momenteel hard gewerkt aan de voorbereiding van ons grote jubileumsymposium ‘Wat een vondst! Archeologische ontdekkingen in Midden-Delfland, dat op 6 november 2010 op Hodenpijl wordt gehouden. Als eerste nodigen we hiervoor de leden en vrienden van Oud-Schipluiden uit. Het gaat immers om ons eigen veertigjarig jubileum. Hierbij vindt u het programma en een inschrijfkaart. Ook kunt u voor de aanmelding van de vermelde website gebruik maken. We hopen veel leden en vrienden op deze bijzondere dag te ontmoeten.

Vondst van een mogelijk ridderhofstad in de Harnaschpolder

In juni is een opgraving geweest in de Harnaschpolder, waarbij een erf is opgegraven van een omgrachte woning. De vondst van een diepe tonput, een metalen pijlpunt van een kruisboog en een gracht zijn aanwijzingen, dat we hier te maken te hebben met de woonplaats van een voorname familie. Mogelijk betreft het de begraven hofstad van de heer van Harnasch en Spaland, die in diverse archiefbronnen wordt genoemd. Meer over deze vondst in ons Historisch Jaarboek 2010.

Websites

In ontwikkeling zijn twee websites, namelijk van het Museum Het Tramstation en de Historische Vereniging Oud-Schipluiden, die op 6 november 2010 tijdens het symposium officieel de lucht in gaan.

Expositie Dorpskerk

Op zaterdag 11 september (Open Monumentendag) is in Dorpskerk in Schipluiden nog de foto-expositie ‘Kasteel en Kerk’ te zien, verzorgd door de Historische Vereniging Oud-Schipluiden. De kleine tentoonstelling gaat over de historische relatie tussen de kerk en de bewoners van de Keenenburg, uitgewerkt in een viertal thema’s. De kerk is op Open Monumentendag van 11.00 tot 17.00 uur geopend, evenals het Museum Het Tramstation. Het museum is ook open op zondag 12 september van 13.00-17.00 uur. In het Monumentenweekend vinden ook andere activiteiten plaats (zie hiervoor o.a. De Schakel en de Midden-Delfland website).

Exposities Museum Het Tramstation

Tot zaterdag 25 september is de expositie over de oorlogsjaren in het Museum Het Tramstation te zien. Het is een tentoonstelling bestaande uit authentieke materialen en veel foto’s. De nadruk ligt op een aantal verhalen, zoals over de eerste oorlogsdagen in Den Hoorn, onderduikers, Arbeidsdienst, inundaties, slachtoffers en bevrijding.

Op zaterdag 9 oktober wordt om 16.00 uur de nieuwe tentoonstelling over ‘’t Gemak dient de mens’ (het latrinair gebeuren) geopend. Naast pispotten, kakstoelen en een nagebouwd privaat wordt er veel beeld- en archiefmateriaal getoond. Een syllabus begeleidt deze expositie.

Openingstijden van het museum in de maanden oktober t/m maart: zaterdagmiddag en de eerste zondag van de maand van 14.00-16.00 uur.

Najaarslezing: Licht, lucht en ruimte. Schilders van het Hollandse landschap

Dit is een nieuwe lezing van Frits van Ooststroom, die op donderdag 25 november 2010 in het Jeugdhuis te Schipluiden zal plaatsvinden. De lezing toont de ontwikkeling van de Nederlandse

landschapskunst in een notendop, maar ook de verschillende manieren waarop schilders een landschap kunnen interpreteren.

Historisch Jaarboek Schipluiden 2010

Het nieuwe jaarboek is in voorbereiding. Het wordt op dezelfde wijze uitgegeven als het vorige. Naast de bijdragen over de archeologie van Midden-Delfland door de sprekers op het symposium komen er grote artikelen over ‘De eendenkooien van Midden-Delfland’ en ‘De trekschuitroute tussen Delft en Maasluis/Vlaardingen’. Het wordt deze keer een echt Midden-Delfland Jaarboek. Het Historisch Jaarboek Schipluiden 2009 is nog voor € 15,- te koop in het Museum Het Tramstation te Schipluiden. Het is een prachtig cadeau voor liefhebbers van de regionale historie. Steun onze vereniging door verspreiding van dit jaarboek.

Sion, klooster, buitenplaats en tuinbouwgebied

Jacques Moerman heeft op verzoek van de gemeente Rijswijk een nieuw boek geschreven over deze historische buurtschap nabij Den Hoorn. Het betreft een sterk uitgebreide versie van een eerdere uitgave. Het boek telt 116 bladzijden en heeft ruim 100 afbeeldingen in kleur. Het is een luxe uitgave, die voor € 15,- te koop is in het Museum Het Tramstation. Let op: de oplage is beperkt.

Voorjaarslezing

Deze zal onder andere gaan over windassen (overtomen) en verzorgd worden door Hans Koot en Jacques Moerman. Windassen waren waterstaatkundige hulpmiddelen om schuitjes over polderkaden te halen. In en om Midden-Delfland zijn er tientallen geweest. In Rijswijk is er recentelijk één opgegraven.

Excursie Maassluis

In mei 2011 vindt de jaarlijkse excursie plaats (mogelijk per boot). We bezoeken deze keer Maassluis, een stad die zijn oorsprong te danken heeft aan ds. Fenacolius, afkomstig uit ’t Woudt, en Jacob van Egmond, heer van de Keenenburg. We maken een rondwandeling onder leiding van een stadsgids door het oude gedeelte en bezoeken de Grote Kerk.

Contributie

Veel donateurs hebben hun achterstand in betaling inmiddels goed gemaakt. De contributie bedroeg in 2009 € 12,50 en in 2010 € 15,-. Het laatste bedrag is bijna de kostprijs van het nieuwe jaarboek. GIROREKENING 4149717 (Postbank)

BANKREKENING 358261546 (Rabobank Zuid-Holland Midden)

Ten slotte

Wij hopen in de komende tijd weer veel leden, vrienden en andere belangstellenden te ontmoeten bij de activiteiten van de Historische Vereniging Oud-Schipluiden. Woensdagmiddag (van 14.00-16.00 uur) en donderdagavond zijn vaste werkbijeenkomsten van een aantal actieve leden in het Museum Het Tramstation. Geïnteresseerden zijn van harte welkom.

Met vriendelijke groet,

Bestuur Historische Vereniging Oud-Schipluiden, d.d. 5 september 2010.

Symposium ‘Wat een vondst!’

Symposium ‘Wat een vondst!’

De Historische Vereniging Oud-Schipluiden viert dit jaar haar 40-jarig bestaan. Een terugblik op deze lange periode leert dat de Vereniging een belangrijke rol heeft vervuld en nog steeds vervult ten aanzien van de historische en cultuurhistorische kennis van Schipluiden en het Midden-Delflandgebied. Ook op het terrein van advisering en educatie speelt de Vereniging een voorname rol.

De Vereniging wil deze heugelijke gebeurtenis niet ongemerkt voorbij laten gaan. De betekenis van de opgravingen in het gebied zijn van grote waarde. Ze hebben veel kennis en (cultuur)historische informatie opgeleverd over de bewoningsgeschiedenis van deze omgeving in het bijzonder en West-Nederland in het algemeen. Het Midden-Delflandgebied heeft mede daardoor grote bekendheid gekregen in brede kring.

Vooral om die reden heeft de Historische Vereniging Oud-Schipluiden het plan opgevat om een symposium te organiseren, waarin de resultaten van de opgravingen van de afgelopen 40 jaar centraal staan. Als titel is gekozen voor:

Wat een vondst! 40 jaar archeologisch onderzoek in Midden Delfland’.

In het programma (dat als bijlage is toegevoegd) is aandacht voor de periode van de Steentijd tot en met de Middeleeuwen en zal in het bijzonder worden ingegaan op datgene wat de opgravingen ons over de bewoningsgeschiedenis hebben geleerd.

Tevens zal het Historisch Jaarboek 2010 van de Vereniging voor een groot deel gewijd zijn aan dit symposium door de opname van de bijdragen van de sprekers.

Voor meer informatie en aanmelden kijkt u op de speciale website: www.archeologiesymposiummiddendelfland.nl