Hambrouckmonument bij Dorpskerk Schipluiden

Sinds het afgelopen Open Monumentenweekend (8 en 9 september) is de Dorpskerk van Schipluiden verrijkt met een fraai kunstwerk, dat de herinnering levend houdt aan dominee Antonius Hambrouck.

Het kunstwerk bestaat uit een bronzen afgietsel van het eiland Formosa (Taiwan,) waar Hambrouck na zijn ambtsperiode in Schipluiden heeft gewerkt. Het beeld is aangebracht op de muur rechts van de hoofdtoegang van de kerk. Op de bovenzijde staat als randschrift: ‘God zij met ons’. Op de kaart is het vroegere wapen van Schipluiden te zien, een VOC-schip met volle zeilen, het schip dat de domineesfamilie in 1647 naar Azië heeft gebracht. De kaart bevat een uitsnede van het hoofd van Hambrouck. Dit hoofd, rustend op een staf, keert terug op een boog in het portaal van de kerk.

Buiten is op een steunbeer een bronzen plaquette aangebracht, met de twee laatste verzen uit Mattheüs 28, die oproepen om het evangelie in de wereld te verkondigen. De tekst komt uit de Statenvertaling en is eveneens te lezen in het Sincan, een Formosaanse taal. Hambrouck heeft meegeholpen om enige bijbelboeken in de lokale taal te vertalen. Hij was een verbinder: hij bracht volken en plaatsen bij elkaar. Marcel Koeleman, de kunstenaar, heeft prachtig deze symbolische betekenis in het kunstwerk uitgebeeld.

Bij de onthulling waren de ambassadeur van Taiwan, de heer Tom Chou, en dominee Erika Dibbets-van der Roest betrokken. Burgemeester Arnoud Rodenburg en wethouder Wendy Renzen (van cultuur en monumenten) onthulden naast de kerk het naambordje Hambrouckplein, waarmee in het vervolg het kerkplein wordt aangeduid. De kosten van het kunstwerk worden bijeengebracht via een crowdfundingsactie. We zijn er nog niet helemaal! Iedereen die nog mee wil doen, kan een bedrag storten op NL30RABO 0358261546 t.n.v. Historische Vereniging Oud-Schipluiden, onder vermelding van Project Hambrouck.

Het proces van idee tot onthulling van het kunstwerk van Marcel Koeleman is in een korte film in beeld gebracht door Henk Groenendaal en is te bekijken op YouTube.

Een projectgroep, bestaande uit Wil Ouwendijk, Michel Brik (namens de kerk), Rina Visser en Jacques Moerman (namens de historische vereniging) hebben het Hambrouckproject begeleid.

Op dinsdagavond 30 oktober wordt het project met een lezing over het leven van Antonius Hambrouck afgesloten in Het Notenschip te Schipluiden.

Middeleeuws dijkje opgeruimd

In Schipluiden is aan het begin van de Zouteveenseweg tot vorige week een middeleeuws dijkje zichtbaar geweest. Dit dijkje is aangelegd in opdracht van Philips de Blote, die in 1412 eigenaar werd van kasteel Keenenburg. Hij liet een geheel nieuw kasteel bouwen. Het grondgebied rond het kasteel koppelde hij los van de Kerkpolder, zodat het een eigen waterstaatkundige eenheid werd.

De Blote kon hier zelf voor zorgen, omdat hij dijkgraaf en baljuw van Delfland was. Vanuit dezelfde functie plaatste hij de eerste windwatermolen van Zuid-Holland in de Kerkpolder, iets ten noorden van zijn kasteel. Voor de afwatering van zijn eigen poldertje rond het kasteel sloot hij een overeenkomst met de bewoners van Zouteveen. Zij mochten vrij de vaarsloot langs het kasteelterrein, tussen de Zuidkade en de Singel, gebruiken. Later plaatste de heer van Keenenburg op de Singel een windas, waarmee de schuitjes van de Zouteveners over de kade naar en van de Gaag konden worden overgehaald. In ruil hiervoor mochten de bewoners van de Keenenburg hun overtollige water via de vaarsloot afwateren op de Zouteveense Polder. Om te voorkomen dat de Kerkpolder wateroverlast hierdoor zou krijgen werd het kasteelterrein door middel van een dijkje langs de vaarsloot, tevens voetpad, verbonden met de Zuidkade.

Afgegraven dijkje langs Zouteveenseweg, Schipluiden
Afgegraven dijkje langs Zouteveenseweg, Schipluiden

Dit dijkje staat op oude polder- en kadasterkaarten. In fasen is deze waterkering in de twintigste eeuw verdwenen door de bouw van woningen langs de Zouteveenseweg naar het dorp (tot en met Hoeve Johanna). Er was toen nog geen kennis over de herkomst en betekenis van dit historisch en landschappelijk element. Op één plaats was deze oude dijk tot vorige week nog goed te beleven, namelijk tussen de woningen van Zouteveenseweg 1 en 3. In 2008 heeft een betrokken wethouder bij een bestemmingsplanwijziging de wettelijke middelen verkregen om ook dit laatste stukje dijk te bebouwen. Inmiddels is er aan een familielid vergunning gegeven voor woningbouw op deze historische plaats. Enige maanden geleden heeft de Historische Vereniging Oud-Schipluiden een harde afspraak met de nieuwe eigenaar gemaakt, namelijk dat het dijkje bij de bouw in de grond bewaard zou blijven. Wat schetst onze verbazing, toen afgelopen week het dijkje ten behoeve van de komende nieuwbouw toch grotendeels is afgegraven. Enige dagen ervoor heeft er een globaal archeologisch onderzoek plaatsgevonden, uitgaande van de toezegging dat het dijkje ter plekke gehandhaafd zou worden. Als tevoren bekend was geweest, dat het de bedoeling was om het dijkje geheel of gedeeltelijk af te graven, dan was nader archeologisch onderzoek noodzakelijk en mogelijk geweest. Die kans is nu voor goed verkeken.

Door de recente afgraving kan het laatste spoor van een historische waterkering niet meer in het veld worden aangewezen. Deze verarming van het landschappelijk erfgoed staat niet op zichzelf. De laatste tijd worden in het buitengebied steeds meer kreekruggen door grondaanvullingen aan het zicht onttrokken; historische sloten verdwijnen als gevolg van schaalvergroting in de landbouw. Midden-Delfland loopt het gevaar belangrijke identiteitsdragers te verliezen. Dit gebeurt in het groot, maar ook in het klein, zoals het dijkje langs de Zouteveenseweg aantoont, en dat betekent letterlijk een verschraling van het landschap. Binnenkort wordt de Gebiedsvisie 2025 in een gemeentelijke conferentie opnieuw besproken. Hopelijk leidt dit overleg tot concrete afspraken om de verhalen over het ontstaan en het gebruik van het gebied ook voor toekomstige generaties levend en zichtbaar te houden. Ontwikkeling is goed, maar dan wel met handhaving van waardevolle sporen uit het verleden.

Jacques Moerman, namens de Historische Vereniging Oud-Schipluiden en de Stichting Midden-Delfland is Mensenwerk

Jaarverslagen nu ook online

Vóór 2009 gaf de Historische Vereniging Oud-Schipluiden een jaarverslag uit voor haar vrienden, leden en belangstellenden. De papieren versie is voor de meeste jaren niet langer beschikbaar voor verkoop in Museum Het Tramstation. Omdat deze verslagen toch veel lezenswaardige artikelen bevatten over vooral Schipluiden en Den Hoorn (de vroegere gemeente Schipluiden) is besloten deze jaarverslagen nu ook online als PDF-bestand beschikbaar te stellen.

Op dit moment zijn jaarverslagen vanaf 1993 tot en met 2008 vanaf deze pagina te downloaden.

Licht, lucht en ruimte. Schilders van het Hollandse landschap

Op donderdag 25 november 2010 houdt Frits van Ooststroom voor de Historische Vereniging Oud-Schipluiden een lezing onder de titel

Licht, lucht en ruimte. Schilders van het Hollandse landschap

De bijeenkomst vindt plaats in het Jeugdhuis, Keenenburgweg 7 te Schipluiden, aanvang 20.00 uur.

Eeuwenlang vormde het landschap een onuitputtelijke bron van inspiratie voor schilders. Geen genre is zo typisch Hollands als het schilderen van het landschap, maar altijd is het vooral de wolkenlucht die domineert. Het licht en de lucht bepalen de ruimte. In de periode van de renaissance wordt een begin gemaakt met deze Hollandse traditie die zich in de zeventiende eeuw tot een volwaardige kunstvorm ontwikkelt. De spreker belicht aan de hand van voorbeelden de ontwikkeling van de landschapskunst tot en met de twintigste eeuw. In elke periode interpreteerden schilders het landschap op een andere wijze. Wat blijft is het fascinerende spel van licht, lucht en ruimte. Van gras en wolken. Naast voorbeelden van grote schilders buiten Midden-Delfland bespreekt Van Ooststroom ook schilderijen die situaties weergeven in onze omgeving. Het belooft een boeiende kijkavond te worden.

Na afloop worden liefhebbers uitgenodigd om nog een glaasje te drinken in het Museum Het Tramstation. Hier is de expositie te zien: ‘t Gemak dient de mens, de geschiedenis van het latrinair gebeuren. Voor de borrel wordt een kleine bijdrage in de melkbus verwacht.

Op het druk bezochte jubileumsymposium van de vereniging, d.d. 6-11-2010, heeft mevrouw Marja van Bijsterveldt, minister van OCW, onze beide websites gelanceerd, namelijk: www.tramstationschipluiden.nl en www.historischeverenigingoudschipluiden.nl

Cadeautip voor Sint en Kerst: Historisch Jaarboek Schipluiden 2009, voor € 15,- te koop in het Museum Het Tramstation. Otto van Zevenderstraat 2 te Schipluiden. Hier is tot april 2011 de vermelde expositie over het latrinair gebeuren te zien. Openingstijden: Zaterdag en de eerste zondag van de maand, 14.00-16.00 uur.